Về việc dỡ bỏ cấm vận vũ khí

Reuters nêu ý kiến các nhà phê bình cho rằng việc loại bỏ các lệnh cấm vận vũ khí cho thấy Mỹ lo lắng về việc xây dựng của Bắc Kinh trên các hòn đảo nhân tạo ở Biển Đông và triển khai các hệ thống radar tiên tiến và một loạt tên lửa trong khu vực tranh chấp quan trọng hơn mối quan tâm về thành tích nhân quyền của Việt Nam.[19] Theo đài RFI, việc Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí với Việt Nam là điều dư luận Mỹ cho là điều cần phải làm. Điều này nhìn chung được xã hội Mỹ hoan ngênh[38] Theo báo Bưu điện Washington, việc Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận là một bước tiến lịch sử, cho thấy quan hệ Việt-Mỹ đã nồng ấm hơn rất nhiều và quan hệ hai nước đã thực sự được bình thường hóa toàn diện.[39]

Phóng viên BBC bị tước quyền đưa tin

Trong bài viết đăng trên trang web của hãng phát thanh, truyền hình của Anh Quốc hôm 23/5, phóng viên BBC Jonathan Head cho biết đã bị tước giấy tác nghiệp đưa tin chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Barack Obama, “Không một lý do nào được đưa ra, nhưng trong một các cuộc trao đổi căng thẳng với các quan chức ở bộ ngoại giao, họ nói tôi đã gặp ông Nguyễn Quang A mà không được phép ngay sau khi tôi đến Việt Nam hôm thứ Sáu (20/5)”. Theo lời kể của phóng viên này, “tất cả mọi phóng viên nước ngoài đều phải tuân theo quy định nghiêm ngặt của nhà chức trách Việt Nam, và mọi cuộc phỏng vấn hay quay phim đều phải xin phép trước”. Trong khi đó, một nguồn tin từ Ban Việt Ngữ của BBC cho biết cơ quan này đã không được phép cử người về Việt Nam đưa tin về chuyến thăm của ông Obama.[40] Ngày 23 tháng 5, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo, có trụ sở chính tại New York, ra thông cáo lên án việc kiểm duyệt và kêu gọi Việt Nam ngưng sách nhiễu các nhà báo sau khi nhà chức trách Hà Nội buộc nhóm phóng viên BBC ngưng tường thuật chuyến thăm Việt Nam. Liên quan tới hoạt động đưa tin chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama, nhà chức trách Việt Nam dường như đã đồng ý để nhóm phóng viên BBC News tại Hà Nội tác nghiệp sau khi yêu cầu ngưng tác nghiệp trước đó, một phóng viên trong đoàn nói với văn phòng BBC tiếng Việt tại Bangkok vào sáng ngày 24/05.[41]

Các nhà hoạt động bị ngăn gặp Obama

Ngày 24 tháng 5, hãng tin Reuter cho biết ông Obama nói rằng một số thành viên của xã hội dân sự tại Việt Nam đã bị ngăn chặn gặp ông vào ngày thứ ba (24 tháng 5), cho thấy mặc dù có những bước tiến lớn, Washington vẫn còn quan ngại về nhân quyền hạn chế tại Việt Nam. Các nhân vật bị ngăn gặp Obama gồm Nguyễn Quang A,[19][42] nhà hoạt động Đoan Trang,[22][43] luật sư Hà Huy Sơn,[44] blogger Thảo Teresa[45] và Trần Hoàng Phúc, thành viên của Sáng kiến Lãnh đạo Trẻ Đông Nam Á.[46]

Chính phủ Mỹ cho biết đã lên tiếng phản đối Việt Nam ngăn cản các nhà hoạt động gặp ông Obama ở Hà Nội. Phó Cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng, ông Ben Rhodes, hôm nay nói rằng chính quyền của ông Obama và đích thân Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã nêu vấn đề này với phía Việt Nam. Ông Rhodes cho biết thêm rằng ông sẽ tiếp tục theo dõi để bảo đảm rằng các nhà hoạt động được tự do và không bị trừng phạt.[43] Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Cornyn từ tiểu bang Texas hôm 23/5 cho biết ông đề xuất một dự luật quốc phòng, theo đó sẽ xử phạt những người Việt Nam bị coi là "đồng lõa" trong việc đàn áp nhân quyền, vài giờ sau khi Tổng thống Barack Obama nói ông sẽ dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam. Ông Cornyn nói: “Điều quan trọng cần nhớ là, ngay cả khi Tổng thống Obama đến Việt Nam, Việt Nam vẫn là một chế độ cộng sản tàn bạo, tiếp tục coi thường các nhân quyền cơ bản. Hai quốc gia sẽ không bao giờ đạt được mối quan hệ gần gũi mà tôi biết rằng nhiều người ở Việt Nam và Hoa Kỳ mong muốn cho đến khi Việt Nam thả hết tù nhân chính trị, thể hiện sự tôn trọng cơ bản cho các quyền con người mà chúng ta coi là chuyện đương nhiên ở Mỹ”.[47],[48] John Sifton của Human Rights Watch cho hay: “Việt Nam đã tự cho thấy họ không xứng đáng được hưởng mối quan hệ gần gũi hơn mà Hoa Kỳ đang đề nghị. Việc câu lưu hay ngăn chặn không cho xã hội dân sự được gặp tổng thống Obama không chỉ là sỉ nhục tổng thống mà còn là vi phạm nhân quyền, tước đoạt quyền tự do ngôn luận và tự do đi lại.” [44] Theo các nhà hoạt động nhân quyền, những người từng chỉ trích Obama vào ngày 23 tháng 5 vì dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí cho Việt Nam mà không đạt được sự nhượng bộ nào về nhân quyền, thì những hành động của chính quyền Việt Nam đã chứng minh quan điểm của họ.[44]

Báo chí Việt Nam cắt xén, bịa đặt bản dịch tiếng Việt

Trong khi bản dịch tiếng Việt chính thức bài diễn văn của ông Obama đã được công bố trên website Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội,[49] thì một số báo chí của Việt Nam lại có bản dịch khác, với sự cắt xén một số nội dung, thậm chí bịa lời của ông Obama.[50]

Báo Lao động đã dịch cắt xén, lược bỏ các chi tiết sau:[51] "nhân phẩm", "tạo hóa" (trong câu dẫn "Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được."), "Các bạn còn nói lên tiếng nói của mình về những vấn đề mà các bạn quan tâm, như bảo vệ cây cổ thụ ở Hà Nội.", "Chúng tôi đã rút ra một bài học từ lời răn dạy của Thiền sư Thích Nhật Hạnh, rằng 'Bằng đối thoại chân thành, cả hai bên đều sẵn sàng thay đổi'", "không ai muốn phải hối lộ để được khởi nghiệp. Không ai muốn bán hàng hay đi học nếu họ không biết mình sẽ được đối xử ra sao", "người dân có quyền tự do suy nghĩ, trao đổi ý tưởng và đổi mới sáng tạo", "tự do học thuật hoàn toàn", "quyền lập công đoàn độc lập", “người dân có quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí, và có quyền tiếp cận thông tin, quyền tụ họp và quyền lập hội, và quyền biểu tình”. Đặc biệt, báo này bỏ hẳn đoạn về quyền tự do biểu đạt và tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tranh cử, tự do tôn giáo, tự do hội họp.

Báo điện tử Đài tiếng nói Việt Nam thì bịa đặt ra rằng ông Obama nói: "...Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định”.[52] Mặc dù trong thực tế, ông ấy không hề nói câu: "Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định".